معمولاً در اجراي نماي سنگی از بست‌هاي ورقه فولادي ضد زنگ خمیده (stainless steel bent-plate clip) به عنوان جایگزین قطعات لقمه سنگی استفاده میشود (شکل 13). در شرایطی که از این نوع بست استفاده شود، به دلیل وزن کمتر، وزن قطعات سنگ کاهش یافته و باعث کاهش بار مرده میشود. بست‌هاي فولادي نیز مانند قطعات لقمه سنگی به وسیله پیچ و چسب به قطعات سنگ متصل می‌شوند.
شکل 13- بست‌هاي ورقه فولادي ضد زنگ خمیده به عنوان جایگزین قطعات لقمه سنگی در تحمل بار ثقلی
تکیه گاه بار ثقلی و بست‌هاي دوخت به پشت (جهت انتقال بار جانبی) در نماهاي سنگی را می‌توان ترکیب کرد و فقط از یک بست که هر دو وظیفه انتقال بار ثقلی و بار جانبی را بر عهده دارد استفاده نمود. این بست‌ها از دو قطعه فولاد ضدزنگ ساخته می‌شوند که شامل یک ورق فولادي خمیده و یک ورق فولادي صاف می‌باشد (شکل14).
شکل 14- بست های ترکیبی بار ثقلی و جانبی شامل ورقه فولادی ضد زنگ
استفاده از یک نوع بست، نصب قطعات نما را به طور قابل ملاحظه اي ساده خواهد کرد. در مواقعی که استفاده از درزپوش مورد نیاز است تکیه گاه‌هاي بار ثقلی و مهارهاي بار جانبی باید به صورت جداگانه به کار روند (جزئیات Q در شکل 15). در مواقعی که درزگیر مورد نیاز است، تکیه گاه‌هاي بار ثقلی و مهارهاي بار جانبی به صورت جداگانه به کار می‌روند. در مواقعی که از فوم‌هاي سخت بین نما و دیوار پشتیبان به عنوان عایق استفاده میشود، مطابق شکل 16، عایق باید در اطراف بست‌هاي بار ثقلی و بار جانبی بریده شوند و باید در این موارد از بست‌هاي قوي‌تري استفاده نمود یا بست‌ها را مهاربندي و تقویت کرد.
شکل 15- مقطعی از نماي سنگی اجرا شده با بست‌هاي ترکیبی بار ثقلی و جانبی. شامل ورقه فولادي ضد زنگ
شکل 16- روش دیگري از جزئیات P در شکل 15
جزئیات ارائه شده در این بخش را می‌توان با ایجاد اصلاحاتی که در شکل 17 نمایش داده شده است، جهت دیوارهاي پشتیبان فولادي سرد نورد LSF نیز به کار برد.
شکل 17- جزئیات تیپ نماي سنگی متصل به دیوار پشتیبان فولادي سردنورد LSF
4-2-2-4- روش نصب قطعات سنگ نما به وسیله قطعات ناودانی شکل عمودي
با استفاده از ناودانیهاي تکیه گاهی عمودي پیوسته روند نصب قطعات سنگ نما به شکل قابل ملاحظه اي ساده میشود (شکل 18). سازندگان تکیه گاه‌هاي ناودانی شکل از لوازم متنوعی جهت اتصال ناودانی به دیوار پشتیبان استفاده میکنند.
شکل 18- ناودانیهاي تکیه گاهی عمودي پیوسته
همانطور که در شکل 18 نمایش داده شده است، ناودانیهاي تکیه گاهی در فواصل یک چهارم قطعات سنگ نما به دیوار پشتیبان متصل می‌شوند و از طبقه‌اي به طبقه‌ي دیگر ادامه پیدا میکنند و در تراز هر طبقه به وسیله بست به تیر لبه سقف متصل می‌شوند (شکل 19). در هنگامی که دیوار پشتیبان، دیوار بلوك سیمانی باشد، ناودانیهاي تکیه گاهی به صورت مستقیم به دیوار متصل می‌شوند ولی در صورت استفاده از دیوارهاي شامل استادهاي فولادي، باید از ورق‌هاي فولادي گالوانیزه پیوسته که در فواصل مناسب به دیوار متصل می‌شوند، جهت اتصال ناودانیهاي تکیه گاهی استفاده نمود (شکل 20).
شکل 19- مقطعی از نماي سنگی نصب شده به وسیله ناودانی هاي تکیه گاهی عمودي پیوسته
شکل 20- نصب ناودانی هاي قائم به دیوار پشتیبان فولادي
3-4- درزهاي بین قطعات یا پانل‌هاي سنگی
• درزهاي بین سنگ‌ها باید متناسب با موارد زیر باشد:
1) رواداري‌هاي ابعادي سنگ
2) رواداري‌هاي اجرایی
3) تغییرات ابعادي در سنگ به دلیل عواملی چون تغییرات دما، کرنش و رطوبت
4) جابجایی‌هاي سازه‌اي نظیر تغییر طول ستون، تغییرمکانهاي جانبی سازه و پیچش و خیز تیر پیشانی
5) تأثیرات بلندمدت ناشی از خزش یا جاري شدن پلاستیک
6) مهارها
7) درزگیرها و میله پشتیبان براي نسبت ابعادي صحیح درزگیر
• سازگاري درزهاي افقی با تغییرات ابعادي بیشتر از درزهاي قائم است.
• جلوگیري از حرکت سنگ نما ممکن است منجر به ایجاد تنش‌هاي زیاده از حد و در نهایت، شکست گردد. تعبیه درزهاي نرم و باز سازه اي می تواند مانع از چنین شکست هایی گردد.
• یک درز نرم، درزي است که مانع از انتقال بار از سنگ مجاور در عرض درز می‌گردد، عرض درز در صورتی که هر سنگ به صورت جداگانه مهار شده باشد و بسته به درزگیر مورد استفاده، معمولاً می‌تواند 2 تا 4 برابر جابجایی پیش بینی شده باشد. به عنوان مثال، براي جابجایی پیش بینی شده 8/4 میلیمتر، عرض درز باید 5/9 میلیمتر تا 1/19 میلیمتر باشد. در برخی از طرح‌ها، سنگ‌ها طوري روي هم قرار می‌گیرند که بارهاي ثقلی را منتقل کنند. در صورت استفاده از دیوارهاي غیرمهندسی، اگر این سنگ‌هاي روي هم قرار گرفته در ارتفاع بیشتر از 14/9 متر از سطح تراز زمین مجاور نصب شده باشند، باید از ارتفاع مازاد بر 14/9 متر، در فواصل قائم حداکثر 66/3 متری، تکیه گاه‌هاي افقی براي آنها پیش بینی شده باشد.
• به منظور حفظ عملکرد غیرمقید یک درز نرم، ویژگی‌هاي درزگیر باید در نظر گرفته شود.
• در مرحله گیرش، باید دقت شود که از ورود احتمالی مصالح سخت به داخل درزهاي باز جلوگیري شود. تمرکز تنش حاصله در نقاط گیردار می‌تواند منجر به خرد شدن سنگ یا شکست احتمالی مهار یا هر دو شود.
4-4- سازه پشتیبان
سازه پشتیبان، سازه‌اي است که توسط آن، بارهاي وارده به سنگ و مهارها به سازه ساختمان انتقال داده میشود. این پشت بند می‌تواند سازه ساختمان، دیوار بنایی، سیستم استاد فلزي یا مجموعه‌اي پیش ساخته باشد. سیستم پشتبند از هر نوع که انتخاب شود، آگاهی از ویژگی‌هاي آن سازه ، پیش شرط لازم طراحی یک سیستم سنگ نما می‌باشد. طراحی پشتبند باید به گونه‌اي باشد که بارهاي ثقلی، باد ، زلزله، پنجره، سکوي نگهداري (سکوي تعمیر)، ملزومات حمل و نقل و نصب و ابزارهاي اتصال سنگ در آن در نظر گرفته شده باشد.
1-4-4- قرارگیري سنگ روي پشتبند بنایی
پشت بند بنایی در صورتی مناسب در نظر گرفته میشود که:
1) دیوار پشت بند همانند سایر اجزاي ساختمان مانند فونداسیون ، دیوار حائل یا دیوار برشی در طراحی ساختمان در نظر گرفته شده باشد.
2) ابعاد یا الگوهاي سنگ به گونه‌اي باشد که تنها یک دیوار بنایی عملاً می‌تواند به عنوان یک دیوار پشتبند مورد استفاده قرار گیرد و نیاز به دیوار یا سازه اضافه براي اتصال نما نباشد.
همانگونه که در قسمت‌هاي قبل نیز ذکر شد دو روش کلی براي نصب سنگ بر روي پشتبند بنایی وجود دارد: روش سنگ چسبانده شده (روش تر) و روش سنگ مهار شده (روش خشک).
در روش تر با ملات، تمامی درزهاي سنگ با ملات پر می شوند. مهارهاي تسمه‌اي فلزي و میله اي براي اتصال کل یا بخش‌هایی از سنگ به پشتبند استفاده می‌شوند. یک سر مهار در داخل سوراخ یا شکافی که با مواد درزگیر یا ملات پر شده است، قرار می‌گیرد و سر دیگر آن به کمک بست‌هاي مکانیکی مناسب به دیوار محکم میشود. بار ثقلی سنگ از طریق چسبندگی ملات به دیوار پشتیبان و یا به صورت مستقیم از طریق فونداسیون (وقتی سنگ در پایین‌ترین طبقه نصب میشود) یا نبشی‌هاي کمکی در طبقات تحمل میشود. مهار باید قابلیت انتقال بار باد یا زلزله را به پشتبند داشته باشد.
شکل 21- مهار میله اي
در روش مهار شده (روش خشک)، سنگ به کمک مهارها با ایجاد یک فضاي خالی بین سطح پشتی سنگ و دیوار پشتبند به پشتبند متصل می‌گردد. درز سنگ‌ها با مصالح غیرصلب نظیر درزبند یا مواد درزگیر پر میشود. به دلیل وجود فضاي خالی بین پشت سنگ و دیوار پشتبند، باید مهارها طوري طراحی شوند که بار باد و زلزله را تحمل کنند. این سیستم براي سنگ‌هاي نماي متشکل از سنگ‌هاي داراي شکل‌هاي غیرمنظم، کوچک یا سنگ‌هاي لاشه عملی نمی‌باشد.
بارثقلی توسط فونداسیون یا نبشی‌هاي کمکی در تراز سقف‌ها تحمل میشود. هنگامی که بار ثقلی توسط نبشی کمکی حمل میشود، هر کدام از سنگ‌ها توسط مهارهاي تسمه‌اي یا میخی به صورت جانبی مقید می‌شوند. مهارهاي تسمه‌اي زمانی مناسب هستند که سنگ‌ها روي هم قرار گیرند. این مهارها باید با انعطاف‌پذیري کافی طراحی گردند تا بتوانند جابجایی‌هاي نسبی سازه را تحمل نمایند، نظیر آن چه که ممکن است بین سنگ و دیوار پشتبند بنایی رخ دهد.
شکل 22- مهار (Dowel Anchor)
1- دیوار پشتیبان نما
2- فاصله مرکز ثقل سنگ تا دیوار پشتیبان به منظور حداقل کردن لنگر خارج محور وارده به مهارها و نیروي خارج کننده آنها باید حداقل ممکن از لحاظ اجرایی باشد.
3- قطعه جلوگیري کننده از لغزش اتصال که پس از تنظیم موقعیت تکیه‌گاه نصب میشود .
4- اتصال مهار به دیوار پشتیبان
5- استفاده از شکاف افقی و قائم براي تنظیم موقعیت مهار در سوراخ
6- استفاده از صفحه تنظیم پلاستیکی یا فلزي
7- صفحه فلزي یا پلاستیک براي تنظیم موقعیت تکیه گاه مهار که باید از سطح صفحه خمیده مهار در راستاي اتصال به دیوار پشتیبان اندکی بزرگتر باشد و ضخامت آن باید حداقل مقدار ممکن باشد. ضخامت زیاد آن در پیچ مهار خمش ایجاد کرده و ظرفیت آن را کاهش می دهد.
8- فضاي خالی براي اجتناب از تماس و انتقال بار حفظ شود.
9- حداقل ارتفاع شکاف 10 میلی متر می باشد.
10- فاصله لبه داخلی کنترل شود. عرض مناسبی از حداقل ضخامت پانل حفظ شود.
11- سوراخ در مرکز یک سوم ضخامت پانل تعبیه شود. 12- فاصله لبه داخلی کنترل شود.
13- فضاي خالی براي اجتناب از بارگذاري نقطه اي روي انتهاي مهار حفظ شود.
14- جوش مهار تثبیت شده
15- طول ادامه یافته نبشی مهار براي جلوگیري از لغزش
16- پر کردن شکاف با مواد تراکم پذیر براي تماس مناسب سنگ و مهار و جلوگیري از لرزش آن
17- اندازه گیري درزها براي رواداري ها و جابجایی ها
18- اتصال مهار به دیوار پشتیبان به کمک نبشی که بارهاي جانبی و ثقلی را تحمل می کند.
19- مهار فلزي متصل کننده گوشه سنگ به نبشی
20- فضاي خالی براي اجتناب از بارگذاري نقطه اي روي انتهاي مهار حفظ شود.
21- سوراخها با مواد تراکم پذیر جهت جلوگیري از تجمع رطوبت و تثبیت موقعیت مهار روي لبه هاي سوراخ پر شود.
22- سنگ نما
راه‌هاي گوناگونی براي اتصال مهار به دیوار پشتبند وجود دارد. می‌توان از پیچ هاي انبساطی (Expansion Bolts) در واحدهاي بنایی توپر استفاده کرد. براي بلوك‌هاي بتنی توخالی که به عنوان دیوار پشتبند به کار می‌روند، از پیچ‌هاي میان‌گذر با واشر انتهایی که آن دو را به هم متصل ساخته و در امتداد هم قرار می‌دهد، استفاده میشود. مهارها نیز می‌توانند به یک سازه واسط نظیر نبشی، قوطی و یا ناودانی که به یک دیوار پشتبند (که براي انتقال بار طراحی شده است) متصل شده است یا در درون آن تعبیه شده است، پیچ شوند.
شکل 23- مهار مرکب (combined Anchor)