1. 1. معدن دهبید
2. 2. انواع سنگ دهبید و معدن آن
   1. √ معدن سنگ دهبید شایان
   2. √ معدن سنگ دهبید چاه مرغی
   3. √ معدن سنگ دهبید زارع
   4. √ معدن سنگ دهبید آرین
   5. √ معدن سنگ دهبید انگورک
   6. √ معدن سنگ دهبید دیپلمات
   7. √ معدن سنگ مشکی مرمریت اسپایدر
3. 3. استخراج و بهره برداری از معدن دهبید

 

معدن دهبید

معدن دهبید در 200 کیلومتری شمال شهر شیراز در نزدیکی شهر صفا شهر در جاده کره ای واقع شده است. صفاشهر مرکز شهرستان خرم بید است که نام قدیمی آن دهبید بوده است، ارتفاع آن از سطح دریا حدود 2324 متر است که به عنوان بلند شهر استان فارس و پنجمین شهر بلند ایران، آن را بام فارس می خوانند. این شهرستان از شمال به شهرستان ابرکوه در استان یزد، از جنوب به شهرستان پاسارگاد، از شرق به شهرستان بوانات و از غرب به شهرستان اقلید محصور می شود. صفا شهر دارای ذخایر معدنی سنگ مرمریت به رنگ های کرمی و بژ است. حوزه استحفاظی این شهر دارای ذخایر زیاد و غنی از سنگ مرمریت بوده به طوری که بیش از 670 معدن در آن شهر فعالیت دارند. از جمله معدن های این منطقه می توان به معدن دهبید شایان، دهبید حسن آباد، معدن دهبید ثمین، معدن دهبید انگورک، معدن دهبید زارعی، معدن سنگ دهبید کوه سفید، معدن سنگ دهبید احرار، معدن سنگ دهبید چاه مرغی، معدن سنگ دهبید اسپایدر، معدن سنگ دهبید سیمکان و ... اشاره نمود.
از دیگر معادن موجود در صفا شهر می توان به خاک سلیس اشاره کرد که در تولید کاشی و سرامیک نقش مواد اولیه را دارد. همچنین این شهرستان دارای معدن سنگ آهن در روستای هنشک و گردنه کولی کش نیز می باشد.
سنگ دهبید از چندین معدن و سینه کاری مختلف استخراج می شود، که هر کدام از این معادن دارای چندین سورت و درجه می باشند. سنگ دهبید چاه مرغی اولین معدن سنگ مرمریت است که در ناحیه شهر صفا شهر به بهره برداری رسیده است، که با روند سریعی بازارهای داخلی و خارجی را فرا گرفت. پس از معدن دهبید چاه مرغی معادن دیگری نیز در همان نزدیکی کشف شده و به بهره برداری رسیده اند. اکثر سنگ های استخراج شده از منطقه دهبید دارای رنگ کرم استخوانی، سفید و یا بژ می باشند. آنالیز کلی، تم و زمینه رنگی در انواع سنگ های استخراج شده از معادن مختلف منطقه دهبید بسیار نزدیک به هم است، اما با نام های مختلفی، همانند نام های معادن مربوطه، تولید و فراوری شده و روانه بازار می شوند.

انواع معدن دهبید

سنگ مرمریت دهبید انواع مختلفی دارد. این سنگ ایرانی پر طرفدار باتوجه به معادن مختلفی که دارد؛ نام های مختلفی نیز دارد. هر معدن یک اسم خاص. در ادامه چند نمونه از معروف ترین سنگ های دهبید را به شما معرفی خواهیم کرد.

معرفی معدن دهبید شایان

همانطور که گفته شد استان فارس یکی از اصلی ترین مناطق معدنی سنگ مرمریت کرم (دهبید شایان) است که در این منطقه، شهر دهبید با فاصله 200 کیلومتری از شیراز دارای بالاترین تجمع معادن مرغوب سنگ مرمریت کرم می باشد. سنگ مرمریت دهبید شایان در زمره مرمریت های کرم دارای بیشترین استقبال و مقبولیت است و در حال حاضر رتبه اول میزان تولید در بین معادن مشابه را دارد. معدن دهبید شایان ( معدن شایان ) با نوزده پله و تولید سالیانه حدود 250 هزارتن، می تواند یکی از بهترین انتخاب ها برای تامین سنگ پروژه های بزرگ باشد. معدن دهبید شایان از سال 1382 در این منطقه آغاز به فعالیت کرده است. سنگ مرمریت دهبید شایان، از معدن دهبید شایان استخراج شده که در بخش مرکزی شهرستان بوانات واقع در استان فارس، در حوالی روستای فنجان بعد از معدن درنا واقع شده است و در واقع نام خود را از معدن دهبید گرفته است ، این سنگ رنگ روشن و گرمی دارد،از این رو سنگ دهبید از جمله بهترین سنگ هایی است که می توان در فضاهای داخلی کم نور مورد استفاده قرار گیرد. این سنگ اغلب در نمای داخلی ساختمان بکار رفته و استفاده از آن در نمای خارجی ساختمان ها آنچنان مرسوم نیست. بیشترین کاربرد آن در طراحی فضاهای لوکس، مانند لابی هتل و ساختمان های مجلل به عنوان کفپوش و یا نمای دیوار ها می باشد. از دلایل پر طرفدار بودن مرمریت کرم دهبید، می توان به سازگاری بالای آن در انواع طراحی و نمای دکوراسیون داخلی اشاره کرد.
سنگ دهبید شایان سختی قابل توجهی داشته و مقاومت فشاری آن 52MPa ، و مقاومت سایشی آن 10 پاسکال است. به عبارتی دیگر سنگ دهبید شایان نه تنها از سنگ های تراورتن، بلکه از اغلب سنگ های مرمریت نیز مقاومت بالاتری دارد. وزن مخصوص این سنگ 2.76 تن بر متر مربع است و میزان تخلخل آن بسیار پایین و حدود 1.5 درصد است که متعاقباً منجر به میزان جذب آب بسیار ناچیزی در حدود 0.18 درصد می شود.
این سنگ دارای رنگ های کرم روشن تا کرم تیره و گل دار است، ساب پذیری و درخشندگی بالا از ویژگی های بارز این سنگ می باشد. سنگ دهبید شایان پس از برش و ساب به سورت‌های مختلف تقسیم میشود. در میان سورت های مختلف آن، سورت های روشن و بدون رگه و هاله از کیفیت و قیمت بالاتری برخوردار می باشند.
سنگ دهبید شایان با سطح براق و صیقلی خود با طرح های یکنواخت گزینه بسیار مناسبی برای پوشش کف فضای داخلی است. استقامت سایشی بالای آن، سنگ دهبید را به سنگ محبوبی جهت نمای کف داخل منازل، کف راهرو ها ولابی ها و مکان های با ترافیک بالا تبدیل کرده است. از این سنگ می توان در ابعاد طولی به عنوان دیوار پوش نیز استفاده کرده و همچنین سنگ‌های با ضخامت بیشتر به عنوان سنگ راه پله نیز بکار می روند.

سنگ دهبید چاه مرغی

سنگ مرمریت دهبید چاه مرغی از معدن دهبید چاه مرغی استخراج می شود، سنگ‌های استخراج شده از این معدن بیشتر به صورت کوپ سنگ خام به کشورهایی نظیر ایتالیا، چین و ترکیه صادر می شود. فراوری سنگ های این معدن در بازار داخلی بسیار کم بوده و بیشتر سنگ های مرمریت دهبید موجود در بازار داخلی ایران، از سایر معادن سنگ دهبید در همان منطقه استخراج شده اند.
سنگ های استخراج شده از معدن دهبید چاه مرغی، نسبت به سایر معادن رنگ روشن تری داشته و طرح، رگه یا به اصطلاح گل کمتری دارد. همچنین به دلیل تراکم بالا و اندازه ریزتر بلورها، این سنگ قابلیت ساب پذیری بسیار خوبی دارد.

سنگ دهبید زارع

سنگ مرمریت دهبید زارعی، از معدن سنگ مرمریت دهبید زارع که در استان فارس و فاصله 40 کیلومتری شهرستان دهبید واقع شده است، استخراج می شود.
این سنگ دارای زمینه روشنی می باشد که عمقی با رنگ کرمی روشن دارد. بر روی این سنگ اغلب رگه های کلسیتی که به رگه های شاخ گوزنی معروف هستند دیده می شود. باید توجه داشت که وجود چنین رگه هایی در سنگ، موجب تضعیف آن شده و بعد از مدتی پوسته پوسته می شوند. به دلیل سختی بالا، این سنگ ها دارای ساب پذیری بالایی بوده و به صورت تایل و اسلب روانه بازار می شوند. پس از برش و صاف کاری و اجرای سایر فرایند های فراوری، این سنگ ها به 4 سورت، شامل سوپر، ممتاز، درجه 1 و درجه 2 تقسیم می شوند.
مقاومت فشاری سنگ دهبید زارع برابر با 2200 پاسکال و مقاومت سایشی آن نیز 2.8 پاسکال می باشد. وزن مخصوص این 1275 کیلوگرم یا 1.27 تن بر متر مربع است. همانند سایر سنگ های استخراج شده از معادن دیگر در منطقه دهبید، سنگ زارع نیز تخلخل بسیار پایینی در حدود 1.02 درصد داشته که باعث جذب آب ناچیزی در حدود 0.8 درصد می شود.

سنگ دهبید آرین

سنگ مرمریت دهبید آرین از معدن آرین استخراج می شود که در استان فارس و در حدفاصل شهرستان های بوانات و قادر آباد واقع شده است. این سنگ ها دارای رنگ کرم روشن بوده و سورت های آن نیز رگه های روشنی دارند. سنگ های مرمریت استخراج شده از این معدن، دارای ساختاری متراکم و مستحکم، به اصطلاح استخوانی دارد که موجب بالا رفتن ساب پذیری آن می شود. در هنگام فراوری، حتما باید پشت این سنگ را چسب و تور کرد. پس از فرایند های فراوری، سنگ های دهبید آرین در چهار سورت سوپر، ممتاز، درجه 1 و درجه 2 تقسیم بندی می شوند. مقاومت فشاری سنگ دهبید آرین برابر 2169 پاسکال و مقاومت سایشی آن نیز برابر 2.7 پاسکال می باشد. وزن مخصوص آن حدود 1275 کیلوگرم بر متر مربع بوده و با تخلخل پایین 1.02 درصدی، راهی برای جذب آب باقی نمانده و آب به مقدار ناچیز 0.8 درصد جذب سنگ می شود.

سنگ دهبید انگورک

معدن سنگ انگورک در 5 کیلومتری دهبید قرار دارد. سنگ های استخراج شده از این معدن، دارای زمینه ای به رنگ روشن بوده و رگه های موجود در آن به رنگ یخی یا صورتی است. این رگه ها معمولا در حالت خشک بودن سنگ کم رنگ تر و در هنگام خیس بودن سنگ پر رنگ تر و مشخص تر می باشند. سنگ های معدن انگورک از پرتقاضا ترین سنگ های دهبید بوده که بیشتر محصولات آن به چین صادر می‌شود.

سنگ دهبید دیپلمات

سنگ مرمریت دیپلمات را می توان به دو سورت دسته بندی کرد. سورت اول روشن و خلوت، سورت دوم زیتونی و شلوغ می باشد. سنگ دیپلمات کاملا یکدست بوده و در زمینه آن به ندرت گلهای صورتی کم رنگی نیز دیده می شود.

سنگ دهبید مشکی اسپایدر

مرمریت مشکی اسپایدر در دو رنگ مشکی و قهوه ای می‌باشد که دارای رگه های طلایی بسیار زیبا و عنکبوتی شکلی است، این نوع سنگ به دلیل خاصیت هایی که مانند سایر سنگهای هم خانواده خود دارد بیشتر در نمای داخلی و دکوراسیون داخلی مورد استفاده قرار میگیرد.

استخراج و بهره برداری از معدن دهبید

به طور کلی استخراج و تولید سنگ از معدن دهبید به دلیل شرایط سخت طبیعی دشوار و هزینه بر می باشد. محدوده شهرستان صفاشهر در اقلیم آب و هوایی سرد واقع شده و عملا یکی از سردترین شهرهای ایران است. علاوه بر این کوهستانی بودن ناحیه و قرار گیری معادن در ارتفاع های بسیار بالا و نامتعارف، باعث افزایش استهلاک ماشین آلات معدنی شده است. از این رو موارد ذکر شده گاها روی قیمت نهایی برای مصرف کننده انعکاس داده شده و موجب افزایش هزینه می شود.
معادن سنگ های تزئینی، بر اساس موقعیت جغرافیایی معدن، محل و عمق قرار گیری سنگ معدنی مورد نظر و میزان سلامت آن با روش های مختلفی بهره برداری و استخراج می شوند. به طور کلی هدف از تمامی این روشها، بریدن و تبدیل سنگ ها به ابعاد قابل حمل به کارخانه ها و کارگاه های سنگ بری می باشد. ابعاد ایده آل جهت بارگیری از معادن به نوع محصول فرآوری وابسته و متغیر است. با این حال وجود موانع طبیعی مانند رگه های شکننده در سنگ ها، و نیز توانایی برش در ابعاد آنها اندازه خروجی را محدود می کند. به طور کلی هر چه سنگ معدن صاف تر و خالص تر باشد و نیز از سختی و استقامت بالاتری برخوردار باشد، می توان از آن کوپ های بزرگ تری جهت خروج از معدن تهیه کرد. از این رو بزرگ ترین کوپ ها، مربوط به معادن سنگ گرانیت بوده و سپس سنگ های مرمریت مانند سنگ های دهبید در رده بعدی قرار می گیرند.
در گذشته از قدرت مواد منفجره برای تخریب و استخراج سنگ استفاده می شود ( روش انفجاری ). با توجه به آسیبی که انفجار به ماده معدنی وارد می کند، امروزه عملا این روش منسوخ شده و فقط در برخی موارد خاص جهت جاده سازی برای معدن و یا لاشه برداری های سنگین با اجازه ارگان های خاص انجام می شود.
یکی از جدیدترین روش‌های استخراج سنگ روش نعل و پارس است که با ایجاد سوراخ هایی در یک ردیف و کوبیدن گوه هایی در آنها، سنگ ها را به ابعاد دلخواه تبدیل می کنند. این روش نیز همانند روش انفجاری قدیمی بوده و تنها در برخی معادن مانند معدن سنگ گرانیت کاربرد دارد.
جدیدترین روش استخراج که در اغلب معادن دهبید نیز به کار گرفته می شود استفاده از سیم های برش است. در این روش با دستگاهی به نام راس و یا دریل واگن، یک سری سوراخ افقی و عمودی به گونه ای حفر شده که در نهایت به یکدیگر متصل شوند. سپس سیم فولادی که دارای الماس های مونتاژ شده بر روی سطح خود است، از سوراخ ها عبور داده شده و روی پولی دستگاه سیم برش سوار شده و هم زمان با برش سنگ به سمت مخالف حرکت کرده و یک بلوک بزرگ 200 تنی را با 3 برش جدا می کند.
استخراج سنگ از معادن مختلف دهبید به صورت کوپ سنگ های بزرگ انجام می شود، در نمونه هایی که بازار صادراتی شاخصی دارند، مانند دهبید مشکی و انگورک، سنگ دهبید چاه مرغی یا اصلی و... سنگ کوپ به صورت خام به بازارهای خارج از کشور صادر شده و فرآوری های بسیار کمی روی آن انجام می شود.
پس از انتقال به کارخانه‌های سنگ بری، کوپ سنگ ها به اندازه های مختلفی برای مصارف مختلف مشتریان برش داده می شوند. سنگ اسلب و تایل محبوب ترین اندازه جهت نما کاری داخلی و خارجی ساختمان می باشند.